Το θέμα των M-1A1 Abrams
Στα μέσα του περασμένου Ιουλίου έφτασε η πολυαναμενόμενη απάντηση των ΗΠΑ στο ελληνικό LoR για την απόκτηση 90 πλήρως αξιοποιημένων αρμάτων μάχης Μ-1A1 Abrams, 10 αρμάτων περισυλλογής Μ-88A2 Hercules, πυρομαχικών, συνοδευτικών οχημάτων και λοιπών παρελκομένων από τα αμερικανικά αποθέματα. Το συνολικό κόστος των εν λόγω υλικών ανέρχεται σε 560 εκατ. δολάρια σύμφωνα με την αμερικανική απάντηση, με όλες τις εργασίες ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού των αρμάτων να γίνονται στις ΗΠΑ. [1] Υπενθυμίζεται ότι ο Ε.Σ. αυτή τη φορά ζήτησε άρματα τα οποία θα έχουν υποβληθεί σε πλήρη προγράμματα AIM (Abrams Intergrated Management) και SA (Situational Awareness) πριν την παράδοσή τους. Όσον αφορά το τελευταίο, σημειώνεται ότι περιλαμβάνει και την μετατροπή του κινητήρα AGT-1500 ώστε να λειτουργεί με πετρέλαιο DF2 (F54 κατά ΝΑΤΟ), βάσει του προγράμματος TIGER (Total Intergrated Engine Revitalization). Ωστόσο, η αμερικανική πλευρά ενημέρωσε πως η υλοποίηση του συγκεκριμένου σκέλους θα απαιτούσε πρόσθετο κόστος από το προαναφερθέν καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα προς αποδέσμευση άρματα που να έχουν υποβληθεί ήδη σε αυτή τη μετατροπή, ούτε αυτή περιλαμβάνεται στις τακτικές εργασίες ανακατασκευής και συντήρησης που υλοποιεί ο Αμερικανικός Στρατός στα δικά του άρματα. [2]
Η κύρια παρατήρηση είναι ότι το κατά προσέγγιση κόστος ανά άρμα βάσει της πρόσφατης απάντησης, είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο που είχε προβλεφθεί για το αρχικό ελληνικό αίτημα παραχώρησης 400 αρμάτων Μ-1A1, το οποίο είχε υποβληθεί το ως LoR από τον Ε.Σ. το 2010. Για το σύνολο εκείνου του πακέτου (το ακριβές περιεχόμενο του οποίου είχαμε κατ’ αποκλειστικότητα αποκαλύψει εδώ) αλλά και για την αξιοποίηση/αποκατάσταση των αρμάτων, το κόστος είχε υπολογιστεί περίπου στα 2 δισ. δολάρια. [3] Τότε τα άρματα προβλεπόταν να έρθουν στην Ελλάδα ως έχουν και να υποβληθούν στις σχετικές εργασίες στα Εργοστάσια του Ε.Σ. ή/και στην ΕΛΒΟ, με αμερικανική υποστήριξη. Άρα, στο προαναφερθέν ποσό του προγράμματος (της, κατά τ’ άλλα δωρεάν…) παραχώρησής τους, συνυπολογίζονταν τα έξοδα μεταφοράς εντός των ΗΠΑ και από εκεί δια θαλάσσης στην Ελλάδα, η αξία δημιουργίας υποδομής και μεταφοράς τεχνογνωσίας ανακατασκευής και συντήρησής των αρμάτων εδώ, το κόστος των ανταλλακτικών και των λοιπών υλικών που θα απαιτούντο για την πλήρη αποκατάσταση και ενεργοποίησή τους, το κόστος των διαφόρων άλλων παρελκομένων και -το κυριότερο- η απόκτηση ικανής ποσότητας νέων πυρομαχικών μάχης των 120mm, αφού το αμερικανικό προσφερόμενο «πακέτο» αρκούταν αποκλειστικά σε πυρομαχικά εκπαίδευσης.
Επανερχόμενοι στο σήμερα, ο ΥΕΘΑ Δ. Αβραμόπουλος, επιδιώκοντας ακριβώς την μείωση του κόστους των -90, πλέον- αρμάτων, πιθανότατα έθεσε στον Αμερικανό ομόλογό του κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, το ενδεχόμενο υλοποίησης των όποιων εργασιών συντήρησης και εκσυγχρονισμού απαιτούνται, στη χώρα μας και σε αυτή την περίπτωση. Συνεπώς, απομένει η ανταπόκριση της αμερικανικής πλευράς στην ελληνική αντιπρόταση αυτή, κάτι που αναμένεται να γνωστοποιηθεί το προσεχές διάστημα. [4] Εξάλλου, για περαιτέρω μείωση του κόστους, ο Ε.Σ. επιδιώκει τα προς παραχώρηση άρματα να προέλθουν από μια παρτίδα 93 Μ-1A1 Abrams που είχαν εντοπιστεί να βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση (50 ήταν ήδη πλήρως ανακατασκευασμένα και τα άλλα 43 απαιτούν ελάχιστες εργασίες) από τα υπόλοιπα στο Sierra Army Depot στην έρημο της Νεβάδα.
Το σημαντικότερο όλων όμως, είναι ότι αυτή τη φορά ο Ε.Σ. φρόντισε εξαρχής να συμπεριλάβει στην τροποποιημένη LoR και μία βασική ποσότητα πυρομαχικών μάχης των 120mm [5], κατανοώντας ότι όσα Abrams και αν έρθουν απλούστατα θα δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα απ’ ότι θα λύσουν αν δεν συνοδεύονται από τα αναγκαία πυρομαχικά. Πέραν αυτού, έτσι διασφαλίζει και την άμεση ενημέρωση από την αμερικανική πλευρά για το κόστος και των βλημάτων χωρίς να έρχεται αντιμέτωπος με δυσάρεστες εκπλήξεις και «κρυφά κόστη» όπως το 2010. Υπενθυμίζεται, τέλος, πως στόχος του Ε.Σ. είναι με τα 90 αυτά άρματα να εφοδιαστεί η 24η ΤΘΤ που πλέον υπάγεται στην ΧΧ ΤΘΜ), έτσι ώστε όλες τις ΤΘΤ να εξοπλίζουν άρματα με πυροβόλο των 120mm. Μελλοντικά επιθυμητή είναι η απόκτηση και μιας δεύτερης αντίστοιχης παρτίδας ώστε να καταστεί δυνατός ο εξοπλισμός και των δύο ΕΜΑ της ΙΙ Μ/Κ ΜΠ.
Εναλλακτικές επιλογές μεταχειρισμένων αρμάτων;
Όταν μιλάμε για οποιαδήποτε άλλη λύση μεταχειρισμένων αρμάτων, είναι σαφές ότι αναφερόμαστε σε τυχόν διαθέσιμα οχήματα της «οικογένειας» Leopard-2. Το 2012 ολοκληρώθηκε η παράδοση και αξιοποίηση των 41 (56, κατ’ άλλους) πρόσθετων αρμάτων Leopard-2A4 στην Τουρκία. Με την ολοκλήρωση εντός του 2014 των παραδόσεων 104 αρμάτων του τύπου στην Ινδονησία και 14 πρόσθετων στην Πολωνία, μαζί με τα 105 Leopard-2A5, τα γερμανικά αποθέματα φαίνεται ότι στερεύουν οριστικά, δεδομένου και του ότι ο Γερμανικός Στρατός αποφάσισε να μετατρέψει σε γεφυροφόρα και να επαναφέρει σε υπηρεσία τα σκάφη κάποιων εκ των τελευταίων Leopard-2 που διατηρούσε σε αποθήκευση.
Όσον αφορά τις άλλες δυνητικές πηγές μεταχειρισμένων αρμάτων Leopard-2, φαίνεται επίσης ότι περιορίζονται πλέον δραματικά. Τα 58 Leopard-2A4 που αποδέσμευσε η Αυστρία αγοράστηκαν προ μερικών μηνών από την εταιρεία KMW για να μετατραπούν σε ειδικοποιημένα οχήματα. Για τα δε 108 Leopard-2A4 που αποφάσισε να αποσύρει ο Ισπανικός Στρατός, βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις αγοράς τους από το Περού. Και στις δύο περιπτώσεις δεν έχουν γνωστοποιηθεί στοιχεία για το οικονομικό σκέλος, ώστε να υπάρχει ασφαλές μέτρο σύγκρισης. Αντιθέτως, για τα 100 ολλανδικά Leopard-2A6ΝL που υπήρχε κατ’ αρχήν συμφωνία αγοράς τους από την Φινλανδία (και τα οποία αποτελούσαν τον «κρυφό» αλλά διακαή πόθο των στελεχών του Όπλου των Τεθωρακισμένων του Ε.Σ…) είχε διαρρεύσει μια τιμή της τάξης των 2 εκατ. ευρώ ανά μονάδα, χωρίς σε αυτή να συμπεριλαμβάνεται το κόστος των απαιτούμενων πυρομαχικών και των λοιπών παρελκομένων. Ωστόσο, φαίνεται πως ακόμη δεν έχει υπάρξει οριστικοποίηση της συγκεκριμένης συμφωνίας, κάτι που κανονικά επρόκειτο να γίνει το πρώτο τρίμηνο του 2014. Η όλη αυτή καθυστέρηση (;) σχετίζεται πιθανόν με τις φήμες που ήθελαν τα ολλανδικά αποθηκευμένα άρματα να βρίσκονται σε αρκετά χειρότερη κατάσταση από την αναμενόμενη, κατά την επιτόπια επιθεώρησή τους από τους Φιλανδούς…
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ελληνική πλευρά έδειξε αδικαιολόγητη αδιαφορία στο να εξασφαλίσει πρόσθετα μεταχειρισμένα Leopard-2 με χαμηλό κόστος όταν αυτά ήταν πραγματικά διαθέσιμα, καταδεικνύουν ότι η στροφή προς τα αμερικανικά αποθέματα και τα M-1A1 Abrams αποτελεί ίσως την μοναδική ρεαλιστική και αξιόπιστη επιλογή σε βάθος χρόνου, δεδομένου και του ότι ο Αμερικανικός Στρατός θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί και να υποστηρίζει τον τύπο έως και το 2040, αποδεσμεύοντας παράλληλα πρόσθετες παρτίδες μεταχειρισμένων αρμάτων.
Η αξιοποίηση των Leopard-2A4 & HEL
Προ μηνός περίπου προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την αγορά
ανταλλακτικών και την υποστήριξη του συνόλου των αρμάτων τύπου
Leopard-1/2 του Ε.Σ. Παράλληλα επανασυστάθηκε και η αρμόδια Επιτελική
Επιτροπή παρακολούθησης του όλου προγράμματος προμήθειας των αρμάτων
Leopard-2HEL και των μεταχειρισμένων Leopard-2A4. Υπενθυμίζεται πως τα
τελευταία 53 Leopard-2A4 εντάχθηκαν σε υπηρεσία μόλις στις αρχές του
2012.Ωστόσο, το σημαντικότερο είναι ότι πλέον βαίνει προς επίλυση το χρόνιο πρόβλημα της έλλειψης πυρομαχικών των 120mm για τα ήδη υπάρχοντα άρματα Leopard-2A4 και Leopard-2HEL. Μετά την σχετικά πρόσφατη παραλαβή ποσοτήτων διατρητικών και εκπαιδευτικών από τα ολλανδικά αποθέματα (τα οποία προστέθηκαν στα Μ-830 από τα αμερικανικά αποθέματα και στα εναπομείναντα από τα -αρχικώς 5.000- γερμανικά DM-33A2), αναμένεται σύντομα και η έναρξη των παραλαβών των νέων βλημάτων, αξίας περίπου 52,5 εκατ. ευρώ, που παραγγέλθηκαν πρόσφατα. Πρόκειται για 3.000 HEAT-MP-T DM-12A2 και 1.500 APFSDS-T DM-63 τα οποία θα παραδοθούν εντός του τρέχοντος έτους, και 7.500 APFSDS-T DM-63A1 τα οποία θα παραδοθούν σε τρεις ισόποσες παρτίδες το διάστημα 2015-2016. Επίσης, σύντομα αναμένεται και η προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την προμήθεια άλλων 30.360 βλημάτων των 120mm (10.944 ΗΕΑΤ-MP-T, 16.416 APFSDS-T και 3.000 εκπαιδευτικά) αξίας 148 εκατ. ευρώ, ώστε να καλυφθούν στο σύνολό τους οι ανάγκες για τα επόμενα χρόνια.
Με τα προγράμματα αυτά θα καταστεί εφικτή η πλήρης επιχειρησιακή αξιοποίηση των αρμάτων Leopard-2. Άμεση συνέπεια αυτού είναι και η αποδέσμευση ενός σημαντικού αριθμού παλαιότερων αρμάτων με πυροβόλο των 105mm, τα οποία έως τώρα διατηρούνταν αναγκαστικά ως εφεδρικά στις Μονάδες που ήταν εφοδιασμένες με τα Leopard-2. Επρόκειτο για μερικά άρματα Leopard-1A5 που ήδη έχουν προωθηθεί σε άλλες Μονάδες, αλλά κυρίως για άρματα M-48A5 MOLF (περί τα 164) που πλέον αποδεσμεύονται και αυτά. Μάλιστα, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι όλο αυτό το διάστημα υπήρχε συγκεκριμένος σχεδιασμός για την παράλληλη χρήση τόσο των Leopard-2 -έστω με τα ελάχιστα πυρομαχικά που είχαν- όσο και των προαναφερθέντων παλαιότερων τύπων σε περίοδο πραγματικών επιχειρήσεων, με την «αξιοποίηση» και επίστρατων αρματιστών (για ευνόητους λόγους δεν θα αναφέρουμε περισσότερες λεπτομέρειες εδώ).
Το λοιπό υπάρχον αρματικό δυναμικό
Πλέον, η αποδέσμευση των αρμάτων αυτών κατέστησε εφικτή την οριστική απόσυρση κάποιων παλαιότερων τύπων που παρέμεναν σε ενεργό υπηρεσία λόγω της ανατροπής των αρχικών σχεδιασμών. Πρόκειται για άρματα Μ-60A3 TTS, αλλά και μερικά Μ-60A1 και M-48A5 τα οποία εξακολουθούσαν να εξοπλίζουν κάποιες Μονάδες. Ακόμη, πρόσθετοι αριθμοί τέτοιων αρμάτων (μαζί με κάποια Leopard-1A4Gr) διατηρούντο σε υπαίθρια αποθήκευση στο ΚΕΤΘ μέχρι να αποσαφηνιστεί το όλο θέμα, αντί να οδηγηθούν σε διάλυση όπως προγραμματιζόταν αρχικά.
Όπως προαναφέραμε λοιπόν, με τις πρόσφατες εξελίξεις στα πυρομαχικά των 120mm, τα πρώην «εφεδρικά» Leopard-1A5 ήδη αποδεσμεύτηκαν και έχουν εξοπλίσει Μονάδες του ηπειρωτικού χώρου, όπως η Α΄ ΕΑΝ (που πλέον υπάγεται στο Δ΄ Σ.Σ.) και η 8η ΕΑΝ, οι οποίες μέχρι πρότινος χρησιμοποιούσαν Μ-60A3 TTS. Αντίστοιχα, τα πρόσθετα Μ-48A5 MOLF αναμένεται να αντικαταστήσουν τα εναπομείναντα «απλά» M-48A5 και M-60A1/A3 σε Μονάδες της ΑΣΔΕΝ.
Πάντως, τα Μ-48A5 MOLF σχεδιαζόταν επίσης να αποσυρθούν (με την προμήθεια των 400 Μ-1A1 και τον συνεπαγόμενο «εκτοπισμό» των Leopard-1A5 στα νησιά), λόγω και των διαφόρων προβλημάτων που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στην εφοδιαστική και τεχνική υποστήριξη του ΣΕΠ MOLF τα προηγούμενα χρόνια, ειδικά μετά και από το κλείσιμο της κατασκευάστριας εταιρείας (STN Atlas Electronics). Η μη ευόδωση όμως -προς το παρόν τουλάχιστον- των αρχικών σχεδιασμών για τα Abrams, για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω, όπως ήταν φυσικό οδήγησε σε δεύτερες σκέψεις για την τύχη τους. Έτσι αναζητήθηκε «εκ των έσω» λύση για το θέμα των ΣΕΠ MOLF, το οποίο τελικά διευθετήθηκε με την συνδρομή του 304 ΠΕΒ που ανέπτυξε και κατασκεύασε (και μάλιστα με πολύ μικρό κόστος) τα ανταλλακτικά και τα απάρτια εκείνα που είχαν πλέον καταστεί δυσεύρετα, απειλώντας την απρόσκοπτη υποστήριξη του συστήματος. Το βασικότερο από αυτά τα απάρτια είναι η ηλεκτρονική διάταξη μετατροπής τάσης του θερμικού σκοπευτικού οργάνου. Καθοριστικό ρόλο στο να καταστεί εφικτή η «εκ των έσω» υποστήριξη του τύπου, έπαιξε προφανώς η αξιοποίηση των τριών υπερσύγχρονων κλωβών δοκιμής, επισκευής και συντήρησης ηλεκροοπτικών και ηλεκτρονικών οργάνων αρμάτων που παρελήφθησαν δωρεάν το 2011 από το 304 ΠΕΒ, στο πλαίσιο των Α.Ω. από το πρόγραμμα προμήθειας των Leopard-2HEL. [6] Οι εν λόγω κλωβοί φέρουν πλήρη εξοπλισμό διάγνωσης και επισκευής βλαβών όλων των απαρτιών των ΣΕΠ MOLF, EMES-15 και ΕMES-18, ακόμη και σε επίπεδο πλακέτας.
Μια άλλη σκέψη που προήλθε από τα Εργοστάσια του Ε.Σ. ήταν η εγκατάσταση του πύργου των M-48A5 MOLF στα σκάφη των υπό απόσυρση Μ-60, τα οποία λόγω νεότερης κατασκευής υπερτερούν σε διάφορα σημεία (ισχυρότερη θωράκιση, ικανότερο σύστημα ανάρτησης κλπ.), στα πρότυπα του ταϊβανέζικου υβριδίου CM-11. Στο 304 ΠΕΒ κατασκευάστηκε ένα πρωτότυπο, αλλά το όλο πρόγραμμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με το θέμα των Abrams. Αν η προμήθεια αυτών δεν καταστεί τελικά εφικτή (ούτε καν για 90 μονάδες) και άρα τα M-48A5 MOLF λάβουν νέα «παράταση ζωής», είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο υλοποίησης της προαναφερθείσας μετατροπής να επανέλθει δυναμικά. Αυτή η σκέψη ίσως εξηγεί και την μη διάλυση των αποσυρθέντων Μ-60A1/A3, όπως προείπαμε. [7]
Ευκαιρίας δοθείσης, επισημαίνεται πως την τελευταία 12ετία το 304 ΠΕΒ αλλά και τα άλλα Εργοστάσια Βάσης του Ε.Σ. απέκτησαν μια σειρά νέων υποδομών και εγκαταστάσεων που αναβάθμισαν κάθετα τις δυνατότητες συντήρησης και υποστήριξης του υπάρχοντος υλικού. Εδώ, αξίζει ακόμη να διευκρινιστεί, πως παρά την ιδιαίτερα άσχημη οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών, ο Ε.Σ. κατάφερε έπειτα από αξιέπαινες προσπάθειες των στελεχών και της Ηγεσίας του, να διατηρεί συνεχώς την διαθεσιμότητα των κύριων οπλικών συστημάτων του -συμπεριλαμβανομένων των αρμάτων μάχης- σε ποσοστά άνω του 95% (!), κάτι πραγματικά εντυπωσιακό υπό τέτοιες συνθήκες. Συνεπώς, και χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπήρχαν καθόλου προβλήματα, οι καταστροφολογικές φήμες που συστηματικά διακινούσαν ορισμένοι κύκλοι, περί ακινησίας και απαξίωσης των περισσοτέρων μέσων του Ε.Σ., δεν ήταν τίποτε άλλο από παραπληροφόρηση για λόγους σκοπιμοτήτων που δεν είναι της παρούσης να αναλυθούν…
Άλλες εξελίξεις
Πέραν των προαναφερθέντων, το τελευταίο διάστημα έλαβαν χώρα και κάποιες άλλες παράπλευρες εξελίξεις που επηρεάζουν έμμεσα αλλά σημαντικά και τις Μονάδες των Τεθωρακισμένων. Μερικές από αυτές είναι:
-Οι οργανικές Α/Κ ΜΜΠ των τεσσάρων Τεθωρακισμένων Ταξιαρχιών, ήταν από τις πρώτες στις οποίες εφαρμόστηκε η νέα δομή των Μοιρών ΠΒ που προβλέπει πλέον 3 Πυροβολαρχίες των 8 σωλήνων, αντί των 6 που ίσχυε μέχρι πρότινος. Πέραν της συνολικής αναβάθμισης της ισχύος πυρός, η οργανωτική αυτή αλλαγή επιτρέπει την απρόσκοπτη υποστήριξη με πυρά Πυροβολικού περισσότερων ανεξάρτητων επιχειρήσεων Υπομονάδων (Συγκροτήματα Ίλης) των Τ/Θ Σχηματισμών, αφού πλέον η κάθε Μοίρα μπορεί να διαθέσει συνολικά 6 Ουλαμούς Πυρός (2 ανά πυροβολαρχία) των 4 σωλήνων έκαστος. Οι εξελίξεις αυτές κατέστησαν δυνατές με την άφιξη και αξιοποίηση σημαντικού αριθμού Α/Κ πυροβόλων Μ-109A3GEA2 αλλά και άλλων μέσων (ΚΔΠ Μ-577A2, ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» κλπ.) τα προηγούμενα χρόνια.
- Δρομολογήθηκε προ ημερών το πρόγραμμα προμήθειας πελμάτων-πεδίλων και λοιπών εξαρτημάτων ερπυστριών τ/θ οχημάτων όπως και το πρόγραμμα προμήθειας 3 μητρών βουλκανισμού (μήτρες για την κατασκευή πελμάτων ερπυστριών αρμάτων μάχης και Α/Κ πυροβόλων).
-Ολοκληρώθηκαν πρόσφατα στο 301 ΠΕΒ οι εργασίες εγκατάστασης των απαρτιών του ΣΔΕ «ΗΝΙΟΧΟΣ» σε 12 Μ-577A2G και ισάριθμα τζιπ ΜΒ-240GD τα οποία και θα εξοπλίσουν (ανά τρία εκάστου τύπου) τις δύο Τεθωρακισμένες Ταξιαρχίες που είναι εφοδιασμένες με τα άρματα Leopard-2HEL, συμπληρώνοντας έτσι την σχετική υποδομή C2. Με αυτόν τον τρόπο, έστω και καθυστερημένα, θα καταστεί πραγματικότητα το όραμα του Ε.Σ. για την δημιουργία των πρώτων «ψηφιακών» Ταξιαρχιών στις τάξεις του.
-Ανάμεσα στα περίπου 320 οχήματα της οικογένειας ΗΕΜΤΤ που αναμένεται να παραλάβει ο Ε.Σ. από τα αμερικανικά αποθέματα, περιλαμβάνεται και σημαντικός αριθμός βυτιοφόρων μεταφοράς καύσιμων Μ-978A1P (κάποια μάλιστα στην έκδοση με θωρακισμένη καμπίνα) τα οποία έχουν ασύγκριτα μεγαλύτερες επιχειρησιακές δυνατότητες από τα υπάρχοντα σήμερα βυτιοφόρα οχήματα. Τέτοια οχήματα αναμένεται να εφοδιάσουν και τις Μονάδες Τεθωρακισμένων, καθώς ένα παλαιότερο πρόγραμμα απόκτησης 42 νέων οχημάτων της κατηγορίας (μέσω των Α.Ω. από το πρόγραμμα των Leopard-2HEL) τελικά δεν υλοποιήθηκε. [8]
______
Σημειώσεις
[1] Πηγή: Defence-point.gr
[2] Συγκεκριμένα, στην εν λόγω μετατροπή έχουν υποβληθεί μόνο μερικές δεκάδες άρματα του Αμερικανικού Στρατού, βάσει ενός πιλοτικού προγράμματος αύξησης της διάρκειας ζωής και μείωσης του κόστους χρήσης των κινητήρων AGT-1500. Τα άρματα αυτά πάντως δεν βρίσκονται στις προς αποδέσμευση για παραχώρηση παρτίδες.
[3] Ήταν η πρώτη φορά που ο Ε.Σ. προχώρησε σε τόσο αναλυτική οικονομικοτεχνική μελέτη για την δυνητική ένταξη σε υπηρεσία και χρήση (σε βάθος χρόνου μάλιστα) ενός μεταχειρισμένου τύπου κύριου υλικού.
[4] Όταν η συζήτηση αφορούσε 400 άρματα οι ΗΠΑ δέχονταν άμεσα κάτι τέτοιο καθώς ο μεγάλος αριθμός των παραχωρούμενων αρμάτων θα τους επέφερε σημαντικά κέρδη, ακόμη και έχοντας επικουρικό ρόλο στην αξιοποίησή τους. Με τον αριθμό όμως να περιορίζεται στα 90, τα πράγματα άλλαξαν σημαντικά και οι Αμερικάνοι πρότειναν πλέον την εκτέλεση εργασιών ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού στις ΗΠΑ, ώστε να διασφαλιστεί ένα αξιόλογο κέρδος γι’ αυτούς.
[5] Ειδικότερα ζητήθηκαν 3.960 βλήματα APFSDS M-829A3 (KEW A2), από 1.260 ΗΕΑΤ-ΜP-Τ Μ-830 και Μ-830A1, συνοδευόμενα από 2.520 TPDS-T M-865 (εκπαιδευτικά) και 7.600 καπνογόνες βομβίδες Μ-82 των 66mm.
[6] Πηγή: Δημήτρης Ι. Μανακανάτας, «304 ΠΕΒ. Επιστροφή στο Εργοστάσιο των θαυμάτων», Στρατιωτική Ισορροπία & Γεωπολιτική, τ.13 (Μάρτιος 2011), σελ.100-101
[7] Πηγή: Σάββας Δ. Βλάσσης, «Διοίκηση Στρατιωτικών Εργοστασίων», Δούρειος Ίππος Almanac 2013-2014, σελ.59
[8] Πηγή: Ό.π., σελ.25
e-Amyna
