Περισσότερα, εδώ Κ Α Ι εδώ.
Το 652 π.X. οι Σπαρτιάτες κυριεύουν τη Φιγάλεια και οι κάτοικοί της την εγκαταλείπουν. Απευθύνονται στο μαντείο των Δελφών για να μάθουν πώς θα ανακτήσουν τη πόλη τους. Οι Φιγαλείς επιστρέφοντας στη πατρίδα τους για να ευχαριστήσουν το θεό Απόλλωνα αφιέρωσαν ναό που έχτισαν σε ένα φυσικό πλάτωμα στη πλαγιά του Κωτίλιου και τον ονόμασαν Επικούριο. Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλείας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ο ναός υψώνεται στα 1.130 μέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο ναός δεν ήταν απλά ένα λατρευτικό κτίσμα αφιερωμένο στον Απόλλωνα. Αν εξετάσουμε τον αρχιτεκτονικό ρυθμό του, θα δούμε ότι αν και εξωτερικά είναι ΔΩΡΙΚΟΥ ρυθμού, στο εσωτερικό του είναι ΙΩΝΙΚΟΥ ρυθμού αλλά οι κίονες του κοσμούνται με ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ρυθμού κιονόκρανα. Είναι το μοναδικό αρχαίο οικοδόμημα που συνδιάζει και τους 3 αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Κατασκευάστηκε το τελευταίο τέταρτο του 5ου αιώνα π.Χ πιθανότατα από τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, Ικτίνο, μετά από υπόδειξη των ιερέων του Απόλλωνα από τους Δελφούς. Η πλαγιά που είναι χτισμένος ο ναός έχει έχει διαμορφωθεί τεχνητά σε οριζόντιο επίπεδο και ο ναός τοποθετήθηκε έκκεντρα πάνω σε αυτή με προσανατολισμό που και πάλι θεωρείται παράξενος διότι δεν ακολουθεί τον συνήθη προσανατολισμό του άξονα ανατολής-δύσης αλλά βορρά-νότου. Δημιουργήθηκε τεχνητά μία πέτρινη ειδική βάση που πάνω σε αυτή τοποθετήθηκε ο ναός. Η βάση αυτή είναι μοναδική στον κόσμο, διότι λόγω της μελετημένης κλίσης της, επιτρέπει στον ναό να ΟΛΙΣΘΑΙΝΕΙ πάνω σε αυτή κατά 50.2 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ ΤΗΣ ΜΟΙΡΑΣ κάθε χρόνο με σκοπό να ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΔΙΑΡΚΩΣ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΑΣΤΡΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ. Για να κατορθώσει ο ναός να ολισθαίνει πάνω στην βάση του, τοποθετήθηκε πάνω σε αυτή ένα στρώμα άργιλου και ένα στρώμα από βότσαλα θαλάσσης. Πάνω σε αυτά, τοποθετήθηκαν οι πλάκες των θεμελίων του ναού. Κάτω από τη βάση έχουν βρεθεί τούνελ που κρατούσαν τον άξονα του ναού. Πάνω στη βάση του ναού τοποθετήθηκαν πολλές στρώσεις από πλάκες που ενώνοντας μεταξύ τους με ανοξείδωτους σιδερένιους συνδετήρες και στο άνοιγμα τους έχυσαν μόλυβδο για να κρατά τους κραδασμούς. Στη συνέχεια έχτισαν το ναό, ο οποίος λόγω της ιδιαίτερης βάσης του και της σοφά μελετημένης κλίσης της, ολίσθαινε πάνω σε αυτή ΑΚΟΛΟΥΘΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΕΤΑΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΙΣΗΜΕΡΙΩΝ. Ο δεύτερος ναός στην κορυφή του βουνού Κωτύλιο έπαιζε τον ρόλο του δείκτη. Δηλαδή αν κάποιος στεκόταν στην είσοδο του μεγάλου ναού σε πλήρη στοίχιση με τον μικρό ναό της κορυφής, τότε έβλεπε το σημείο 0 του βορρά! Μία τεράστια πυξίδα δηλαδή κατασκευασμένη από γρανίτη και μάρμαρο! Ο ναός κατατάσσεται στο κατάλογο της UNESCO ως παγκόσμιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.
Ο Νίκος Καζαντζάκης έγραψε για το ναό:
«Και ξάφνου, σ΄ ένα απογύρισμα του βουνού, υψώνεται ανεπάντεχα μπροστά του ο ξακουστός ναός του Επικουρίου Απόλλωνα. Ευθύς ως τον αντικρίσεις, καμωμένος όπως είναι με τις ίδιες πέτρες του βουνού, νοιώθεις την βαθειάν ανταπόκριση του τοπίου και του ναού. Σαν ένα κομμάτι του βουνού, πέτρα από την πέτρα του, φαντάζει ο ναός αξεχώριστα σφηνωμένος ανάμεσα στους βράχους, βράχος κι αυτός, μα βράχος που πέρασε από πάνω του το πνεύμα. Έτσι πελεκημένες και τοποθετημένες οι κολόνες του ναού, εκφράζουν την ουσία όλης ετούτης της βουνίσιας αυστηρότητας κι ερημιάς. Θαρρείς πως είναι η κεφαλή του τοπίου, η ιερή γυροτραφισμένη περιοχή, όπου μέσα προφυλαγμένος αγρυπνάει ο νους του. Κι εδώ η αρχαία τέχνη, συνεχίζοντας κι εκφράζοντας τέλεια το τοπίο, δε σε ξαφνιάζει. Επιτήδεια, ήρεμα, από μονοπάτι ανθρώπινο σε ανεβάζει, χωρίς να λαχανιάσεις, στην κορυφή».
