Μίαν ημέρα, πριν από την Άλωση...

Θάρθεις σαν αστραπή
θάχει η χώρα γιορτή
θάλασσα γη και ουρανός
στο δικό σου φως.
Θα ντυθώ στα λευκά
να σ’ αγγίξω ξανά
φως εσύ και καρδιά μου εγώ
πόσο σ’ αγαπώ.

Στις 28 Μαΐου 1453, οι πολιορκούμενοι Έλληνες της Βασιλεύουσας, ο Στρατός και ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος, που ανέμεναν την επίθεση των Τούρκων, παρακολούθησαν στον ναό της Αγίας Σοφίας τον Μεγάλο Εσπερινό και μετέλαβαν των Αχράντων Μυστήριων. Ο Αυτοκράτορας με την τελευταία ομιλία του, το απόγευμα της 28ης Μαίου, στην Αγία Σοφία προς τους αξιωματικούς του, καθόρισε με λακωνική επιγραμματικότητα την αποστολή τους που έκτοτε έγινε η ιερά παρακαταθήκη του Γένους των Ελλήνων.

«Παρακαλώ ημάς, ινα στήτε γενναίως. Καλώς ουν οίδατε. αδελφοί, ότι δια τέσσερά τινα οφείλεται κοινώς εσμέν πάντες, ίνα προτιμήσωμεν αποθανείν μάλλον ή ζην. πρώτον μεν υπέρ της πίστεως ημών και ευσεβείας, δεύτερον δέ υπέρ πατρίδος, τρίτον δέ υπέρ του βασιλέως, ως χριστού κυρίου, και τέταρτον ύπέρ συγγενών και φίλων. Άλλως… πατρίδα περίφημον τοιαύτην υστερούμεθα και τήν έλευθερίαν ημών, βασιλείαν την ποτέ μεν περιφανή, vυv δε τεταπεινωμένην καί έξουθενωμένην άπωλέσαμεν».

(Λεονάρδου Επ. παρ. 37)

Περισσότερα, εδώ.

Βασιλεύς Βασιλέων, Βασιλεί Βοήθει, έλεος, έλεος Επουράνιε Θεέ
Κωνσταντίνος Δραγάτσης Παλαιολόγος, έλεω Θεού Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων.
Στην πύλη του αγίου Ρωμανού, καβαλικά τη φάρα του την ασπροποδαράτην,
Τέσσερα Βήτα, έλεος, έλεος, Μαρμαράς, Βόσπορος και Μαύρη Τρίτη
Φρίξον ήλιε, στέναξον γη, Εάλω ή πόλη, Εάλω η πόλη
Βασιλεύουσα, πύλη χρυσή κι ο πορφυρογέννητος στην κόκκινη μηλιά.
Η πόλη ήταν το σπαθί, η πόλη το κοντάρι, η πόλη ήταν το κλειδί της Ρωμανίας όλης
Σώπασε Κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις,
πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά Σου θάναι.

Στην πύλη του αγίου Ρωμανού
έφυγες για αλλού
κι άγγελος θα σε φέρει εδώ
στον σωστό καιρό.
Μες την Άγια Σοφιά
θα βρεθούμε ξανά λειτουργία μελλοντική
οι Έλληνες μαζί...